کد مطلب:210862 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:126
اما غنائم
اما درباره غنائم - روز جنگ بدر رسول الله صلی الله علیه و آله فرموده هر كس بكشد و یا كشته شود برای او این مقدار غنیمت است و یا كسی كه اسیر بگیرد آن اسیر مال او است و از غنائم قوم چنین مقدار از او است فرمود خداوند عالم مرا وعده فرموده كه ابواب فتح و فیروزی را به سوی ما بگشاید و چون مشركین شكست خوردند و منهزم شدند غنائم آنها را جمع نمودند - مردی از انصار برخاست، عرض كرد یا رسول الله صلی الله علیه و آله تو به ما امر كردی كه با مشركین جنگ كنیم و ما هم اطاعت نمودیم و بر آنها فائق می شویم و تو فرمودی هر كس اسیری بگیرد اسیر او است و از غنائم هر چه ببرد از او است و هر كه را بكشد غنائمش از آن او خواهد بود - من دو نفر را كشته ام بدین دلیل و یك اسیر گرفته ام اكنون آنچه وعده فرمودی از غنائم به من بده این بگفت و نشست.
پس از آن مردی به نام سعد بن عباده [1] برخاست عرض كرد یا رسول الله چه مانع دارد كه نصیب و بهره غنائم را در آخر كار تقسیم كنید چه ما می ترسیم كه از لحاظ دوری مكان باز مورد حملات مشركین قرار گیریم باز ضایعات و تلفاتی به ما برسانند و ما و شما را به مصیبتی گرفتار نمایند اگر شما آنچه كه مبارزین و غازیان و جنگجویان مطالبه می كنند به آنها بدهی برای بقیه افراد چیزی باقی نمی ماند و غنائم از بین می رود منظورش این بوده كه غنائم تا تفریق و تقسیم نشده بنیه مالی قشون ما است ولی چون تقسیم شد اگر باز خطری پیش آید بنیه مالی برای قیام ضعیف می شود بهتر است كه ذخایر غنایم را آخر كار در پایان جنگ بین همه تقسیم كنید - این بگفت و نشست.
آنگاه مردی دیگر از انصار برخاست گفتار سعد بن عباده را تأیید نموده و نشست
[ صفحه 370]
و هر یك تا سه بار برخاستند نظریه خود را نسبت به غنائم گفتند و پیغمبر خدا ساكت بود و منتظر امر آسمانی بوده تا آنكه این آیه نازل شد - یسئلونك عن الانفال انفال اسم جامعی برای كلید غنائم است كه در آن روز به دست مسلمین افتاد... چنانچه در آیه دیگر می فرماید ما افاء الله علی رسوله یعنی آنچه از فی ء است مخصوص رسول خدا است و باز در آیه دیگر كه می فرماید «ما غنمتم من شی ء» آنچه تو غنیمت گرفته ای و باز می فرماید «قل الانفال لله و للرسول» انفال و حاصل آنچه به دست آمده مخصوص خدا و رسول است كه خداوند دست دیگران را از انفال كوتاه كرد و آن را مخصوص خود و پیغمبرش نموده و برای آنكه توهمی از نظر اموال برای مال داران و مال دوستان پیش نیاید فرمود «فاتقوا لله و اصلحوا ذات بینكم و اطیعوا الله و رسوله ان كنم مؤمنین» از خدا بترسید و بین خود در گفتار و كردار اصلاح كنید و از خدا و رسول اطاعت نمائید اگر ایمان دارید تا رستگار شوید.
این سخنان همچنان بوده و غنائم هم جمع آوری شد پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله با مجاهدین به مدینه برگشت این آیه نازل شد:
و اعلموا ان ما غنمتم من شی ء فان لله خمسه و للرسول و لذی القربی و الیتامی و المساكین و ابن السبیل ان كنتم آمنتم بالله و ما انزلنا علی عبدنا یوم الفرقان یوم التقی الجمعان
بدانید كه آنچه غنیمت گرفته اید یك خمس و یك پنجم آن مخصوص خدا و رسول است و برای ذوالقربی اختصاص داده شده و برای ایتام و مساكین و ابن السبیل اگر شما ایمان به خدا دارید این نحوه تقسیم كنید و آنچه ما از آیات قرآن در روز بدر نازل نمودیم برای جدا شدن حق از باطل بوده و آن روزی بوده كه دو گروه مسلمان و كافر تلاقی كرده اند (روز جمعه هشتم ماه رمضان سال دوم هجرت بوده).
به اجماع امامیه در زمان حیات رسول خدا صلی الله علیه و آله خمس در شش سهم تقسیم می شد كه سه سهم آن مخصوص پیغمبر خدا بوده و سه سهم برای ایتام - مساكین - ابن السبیل بوده مخالفین اهل بیت پس از رحلت رسول الله صلی الله علیه و آله خمس آل محمد را ندادند و بین سایر فرق تقسیم نمودند تا علی و یارانش دست تنگ بمانند مبادا بر آنها خروج كنند - حضرت امام صادق فرموده نزول آیه خمس در نوزدهم رمضان بوده است.
آنگاه می فرماید اما قوله تعالی كه فرمود «لله» همان طور است كه فرمود یقول الانسان
[ صفحه 371]
منظور لله و لك می باشد كه سهم مخصوص خدا به دست پیغمبرش خواهد بود و پس از او به دست ائمه معصومین تا روز قیامت كه به هر مصرف صلاح بدانند برسانند.
پس خمس رسول الله غنائمی بوده كه به پنج قسمت تقسیم می شد - سهم خدا را شخصا می گرفت برای تعظیم شعائر الهی و ابقای نام او به حكم مبانی توحید و این وظیفه را به اهل بیت خود سپرد و سهمی برای خویشان از بنی عبدالمطلب و او سهمی برای ایتام و مساكین مسلمین و سهمی برای گمشدگان و دل خسته گان و مال از دست دادگان در غیر تجارت كه این سنت از روز به در عمل می شد و این بوده راه تقسیم غنائمی كه به شمشیر گرفته می شد.
پس از آن مردی به نام سعد بن عباده [1] برخاست عرض كرد یا رسول الله چه مانع دارد كه نصیب و بهره غنائم را در آخر كار تقسیم كنید چه ما می ترسیم كه از لحاظ دوری مكان باز مورد حملات مشركین قرار گیریم باز ضایعات و تلفاتی به ما برسانند و ما و شما را به مصیبتی گرفتار نمایند اگر شما آنچه كه مبارزین و غازیان و جنگجویان مطالبه می كنند به آنها بدهی برای بقیه افراد چیزی باقی نمی ماند و غنائم از بین می رود منظورش این بوده كه غنائم تا تفریق و تقسیم نشده بنیه مالی قشون ما است ولی چون تقسیم شد اگر باز خطری پیش آید بنیه مالی برای قیام ضعیف می شود بهتر است كه ذخایر غنایم را آخر كار در پایان جنگ بین همه تقسیم كنید - این بگفت و نشست.
آنگاه مردی دیگر از انصار برخاست گفتار سعد بن عباده را تأیید نموده و نشست
[ صفحه 370]
و هر یك تا سه بار برخاستند نظریه خود را نسبت به غنائم گفتند و پیغمبر خدا ساكت بود و منتظر امر آسمانی بوده تا آنكه این آیه نازل شد - یسئلونك عن الانفال انفال اسم جامعی برای كلید غنائم است كه در آن روز به دست مسلمین افتاد... چنانچه در آیه دیگر می فرماید ما افاء الله علی رسوله یعنی آنچه از فی ء است مخصوص رسول خدا است و باز در آیه دیگر كه می فرماید «ما غنمتم من شی ء» آنچه تو غنیمت گرفته ای و باز می فرماید «قل الانفال لله و للرسول» انفال و حاصل آنچه به دست آمده مخصوص خدا و رسول است كه خداوند دست دیگران را از انفال كوتاه كرد و آن را مخصوص خود و پیغمبرش نموده و برای آنكه توهمی از نظر اموال برای مال داران و مال دوستان پیش نیاید فرمود «فاتقوا لله و اصلحوا ذات بینكم و اطیعوا الله و رسوله ان كنم مؤمنین» از خدا بترسید و بین خود در گفتار و كردار اصلاح كنید و از خدا و رسول اطاعت نمائید اگر ایمان دارید تا رستگار شوید.
این سخنان همچنان بوده و غنائم هم جمع آوری شد پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله با مجاهدین به مدینه برگشت این آیه نازل شد:
و اعلموا ان ما غنمتم من شی ء فان لله خمسه و للرسول و لذی القربی و الیتامی و المساكین و ابن السبیل ان كنتم آمنتم بالله و ما انزلنا علی عبدنا یوم الفرقان یوم التقی الجمعان
بدانید كه آنچه غنیمت گرفته اید یك خمس و یك پنجم آن مخصوص خدا و رسول است و برای ذوالقربی اختصاص داده شده و برای ایتام و مساكین و ابن السبیل اگر شما ایمان به خدا دارید این نحوه تقسیم كنید و آنچه ما از آیات قرآن در روز بدر نازل نمودیم برای جدا شدن حق از باطل بوده و آن روزی بوده كه دو گروه مسلمان و كافر تلاقی كرده اند (روز جمعه هشتم ماه رمضان سال دوم هجرت بوده).
به اجماع امامیه در زمان حیات رسول خدا صلی الله علیه و آله خمس در شش سهم تقسیم می شد كه سه سهم آن مخصوص پیغمبر خدا بوده و سه سهم برای ایتام - مساكین - ابن السبیل بوده مخالفین اهل بیت پس از رحلت رسول الله صلی الله علیه و آله خمس آل محمد را ندادند و بین سایر فرق تقسیم نمودند تا علی و یارانش دست تنگ بمانند مبادا بر آنها خروج كنند - حضرت امام صادق فرموده نزول آیه خمس در نوزدهم رمضان بوده است.
آنگاه می فرماید اما قوله تعالی كه فرمود «لله» همان طور است كه فرمود یقول الانسان
[ صفحه 371]
منظور لله و لك می باشد كه سهم مخصوص خدا به دست پیغمبرش خواهد بود و پس از او به دست ائمه معصومین تا روز قیامت كه به هر مصرف صلاح بدانند برسانند.
پس خمس رسول الله غنائمی بوده كه به پنج قسمت تقسیم می شد - سهم خدا را شخصا می گرفت برای تعظیم شعائر الهی و ابقای نام او به حكم مبانی توحید و این وظیفه را به اهل بیت خود سپرد و سهمی برای خویشان از بنی عبدالمطلب و او سهمی برای ایتام و مساكین مسلمین و سهمی برای گمشدگان و دل خسته گان و مال از دست دادگان در غیر تجارت كه این سنت از روز به در عمل می شد و این بوده راه تقسیم غنائمی كه به شمشیر گرفته می شد.
[1] سعد بن عباده از انصار و از طايقه خزرج بود از كساني است كه در ليلةالعقبه پرچمدار رسول خدا بوده و روز بدر حضور داشت و اميرالمؤمنين پرچمدار مهاجرين بود اين مرد بزرگوار و باگذشت و رئيس و زعيم و دانشور بود او بود كه زير بار بيعت ابوبكر نرفت و در خلافت ابوبكر در جنگ شام بود و در جنگ هاي عمر هم بود و مرد پسرش قيس بن سعد بن عباده از اصحاب اميرالمؤمنين بود و پرچمدار امام حسن مجتبي (ع) شد و معاويه خواست به حيله او را منحرف سازد ولي موفق نشد.